Het spectaculair gelegen Fort Pannerden maakt onderdeel uit van de Nieuwe Hollandsche Waterlinie. Het rijksmonumentale fort staat op de kruising van de Waal en het Pannerdensch Kanaal en heeft een nieuwe functie gekregen als informatie- en beleveniscentrum.
Fort Pannerden is het meest oostelijke van de zestig forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het fort was jarenlang een krakersbolwerk en is na enige jaren leegstand gerestaureerd.
Ten behoeve van de restauratie en herbestemming van dit fort heeft Hylkema Erfgoed onder andere de subsidieaanvragen en fondsenwerving verzorgd, bouwhistorisch onderzoek verricht, het restauratieplan opgesteld en de directievoering verricht. Vanaf 2011 werkte Hylkema Erfgoed aan een plan om van het omvangrijke complex een informatie- en beleveniscentrum te maken.
Het uitgangspunt van deze transformatie was om het fort met zorg en aandacht geschikt te maken voor de nieuwe, passende bestemming, zonder afbreuk te doen aan de authenticiteit van het bouwwerk, en het herstellen en organiseren van ontsluiting en routing, onder andere door het aanbrengen van nieuwe trappen, bruggen, vluchtroutes en bewegwijzering. We hebben het fort wind- en waterdicht gemaakt, de waterhuishouding verbeterd, en ramen en deuren aangebracht in lijn met de ballistische vormgeving van het fort. Om de sfeer te behouden is in de materialisatie en vormgeving gekozen voor een nieuwe interpretatie van onderdelen die niet meer aanwezig waren.
Ook het beleefbaar maken van de fort-experience voor bezoekers, is een belangrijk focuspunt. Het omvangrijke complex is omgetoverd tot museum waar jong en oud het fort, zijn geschiedenis en zijn omgeving optimaal kan beleven. Hoe zag het soldatenleven van vroeger eruit? En hoe communiceert het fort met het landschap waardoor het wordt omringd? Fort Pannerden is een historische beleving in het nu.
Het monument zelf vormt een belangrijk onderdeel van de nieuwe museumfunctie. Zo zijn de bijzondere muurschilderingen van het fort gerestaureerd, en door middel van een interactieve lichtinstallatie nog beter zichtbaar gemaakt voor de bezoeker.
Daarnaast hebben we de architectonische beperkingen van het fort tot uiting gebracht in de museale bezoekersbeleving, waarbij het trotseren van de elementen centraal staat. De ruwe, kale en koude beleving van het fort en de invloeden van de elementen op het buiten- en binnenklimaat zijn in de beleving opgenomen. Daartegenover staan de pleisterplaatsen, waar de bezoekers hun blootstelling aan de elementen kunnen ontvluchten. Er is een groot onderscheid tussen de geklimatiseerde, en de bewust ongeklimatiseerde ruwe ruimten. De bezoekers ervaren tocht, wind, en regen, maar ook verwarming (of verkoeling in de zomer!) van de bouwmassa en het grondpakket.
Zowel vanuit de beleving, als vanuit duurzaamheidsoverwegingen, zijn de klimaatinstallaties op het fort beperkt tot de onderdelen waar ze echt nodig zijn. Om permanente schade bij hoogwaterstand te voorkomen zijn deze installaties volledig uitneembaar.
In samenwerking met Tinker Imagineers zijn voor verschillende doelgroepen spannende, interactieve beleefprogramma’s ontwikkeld. In het fort wordt het publiek geïnformeerd over het rivier- en waterbeheer, het omringende landschap van de Gelderse Poort, de geschiedenis van het Fort en de Waterlinie en de toeristische mogelijkeden van de regio die de bezoeker vanaf het uitkijkpunt bovenop het fort kan overzien.
Tijdens het project is samengewerkt met vele betrokken instanties, waaronder Staatsbosbeheer, Rijkswaterstaat, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de Explosieven Opruimingsdienst.