Verduurzamen door Hylkema Erfgoed

Een duurzame toekomst voor monumenten

Monumentaal erfgoed is vaak al honderden jaren oud. Monumenten kunnen – op grond van hun lange levensduur – vanuit het oogpunt van circulariteit en materiaalgebruik als duurzaam worden beschouwd. Maar, in het gebruik zijn deze gebouwen zeker niet altijd energiezuinig te noemen. De verduurzaming van erfgoed is gericht op energiebesparing en vermindering van de CO₂-uitstoot. Dit is noodzakelijk om de klimaatdoelstellingen te halen, maar ook essentieel om het gebruik – en daarmee de instandhouding voor de toekomst- van deze gebouwen aantrekkelijk te houden.

Al 30 jaar zet Hylkema Erfgoed zich door heel Nederland in voor het behoud van erfgoed. Van paleis tot kloostercomplex, en fort tot station: wij zijn van alle markten thuis. Bij al deze unieke opgaven sturen wij aan op een intensieve samenwerking met zowel de monumentencommissies, als de monumenteneigenaren. 

Monument op nummer één

Als het gaat om het monument, spreken wij de juiste taal. Met een multidisciplinair team en specialistische kennis op het gebied van bouwhistorie en bouwtechniek, kennen wij de mogelijkheden en onmogelijkheden, en weten wij de juiste prioriteiten te stellen.

We hebben een breed netwerk binnen de erfgoedsector zijn actief binnen monumentencommissies en betrokken bij het opstellen van beleid.

In een vroeg stadium betrekken we de desbetreffende monumentencommissie en bespreken wij de uitgangspunten. In overleg plannen we tijdig een vooroverleg in, zodat je als monumenteneigenaar altijd weet waar je aan toe bent voordat een omgevingsvergunning wordt aangevraagd. Ook bij de uitvoering houden wij de monumentencommissie betrokken.  

Monumenteneigenaar

Eigenaar van een monumentaal object of bijzonder complex? Wij ontzorgen de monumenteneigenaren in Nederland graag van A tot Z. Je kunt bij Hylkema Erfgoed terecht voor een integrale aanpak van de restauratie en/of herbestemming van het monument, inclusief (het ontwerp voor) de verduurzaming. Daarbij nemen wij ook de subsidie- en financieringsmogelijkheden mee. Ieder monument is uniek. Daarom starten we altijd met een locatiebezoek om kennis te maken met het monument én de eigenaar. Zo maken we een voor elk uniek object een origineel plan op maat.

Hoe gaan we te werk

Het optimaal verduurzamen van erfgoed met behoud van de cultuurhistorische waarden is een flinke uitdaging. Om dit proces goed te doorlopen dienen verschillende deskundigen op het gebied van bouwhistorie, bouwfysica, architectuur, wet- en regelgeving, uitvoerbaarheid en installatietechniek op een innovatieve wijze samen te werken. Het belang van het erfgoed staat voorop. We zijn niet te snel tevreden met standaardoplossingen, maar gaan door tot de optimale oplossing voor het gebouw is gevonden.

Het belangrijk om in het begin van het restauratie-proces alle partijen zo goed mogelijk bij de plannen te betrekken. Zo is iedereen van alle informatie op de hoogte, en ontstaat er al gauw een ‘teamgevoel’. In het samenwerkingsproces is er ruimte voor alle verschillende disciplines, en nemen we de tijd voor feedback.

We zien het verduurzamen van monumenten als een ontwerpopgave, die bij voorkeur wordt aangepakt samen met onderhouds- en restauratiewerkzaamheden.

Als bewuste restauratie-architecten nemen wij de verduurzaming van monumenten al jarenlang integraal mee in onze ontwerpopgaven. Niet alleen onze ruime kennis van historische bouwwerken en bouwfysica komt hierbij van pas: in dit proces komen al onze expertises samen.

We starten met een gezamenlijk locatiebezoek voor een grondige analyse van de bestaande toestand. Onze adviseurs bouwhistorie doen een bouwhistorische verkenning. Niet alleen de monumentale waarden en de beleving van het monument zijn van belang bij verduurzaming, maar ook de oorspronkelijke ontwerp-uitgangspunten. Vroeger had men nog niet dezelfde techniek als nu, maar meestal werden er slimme oplossingen toegepast voor natuurlijk comfort. We kijken altijd hoe we het erfgoed onderdeel kunnen laten zijn van de oplossing en hoe we oorspronkelijke lowtech oplossingen kunnen innzetten voor een duurzame toekomst.

Tegelijkertijd beoordelen onze bouwtechnisch adviseurs de staat van het monument. Tijdens de bouwtechnische opname worden onder meer schades in beeld gebracht, een nulmeting gedaan, en worden de isolatie-mogelijkheden beoordeeld (indien van toepassing i.r.t. de restauratiebehoefte).

Vervolgens verwerken onze architecten deze bouwhistorische en bouwtechnische input, samen met de ruimtelijke en financiële wensen en eisen van de opdrachtgever, in een verduurzamingsvisie (idealiter onderdeel van een restauratie-/ transformatievisie).

Naast energie, kijken wij hierbij naar milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. De samenhang van de ‘ingrepen’ vormt hierin een belangrijk onderdeel.

Om de kwaliteit en samenhang van de ingrepen te borgen, wordt alles tot in detail uitgewerkt en vastgelegd in een fasedocument: een helder document dat ervoor zorgt dat het plan, inclusief achterliggende gedachten, voor iedereen inzichtelijk is en een goede basis biedt voor de controle tijdens de uitvoering. 

Hylkema Erfgoed ontzorgt

We beperken ons bij een verduurzamingsopgauve niet alleen tot energiebesparing en reductie van CO₂-emissies, maar kijken ook naar milieu en materiaalgebruik, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. Het isoleren van historische gebouwen is altijd maatwerk, waarbij zowel de erfgoedwaarden als de bouwfysica een belangrijke rol spelen. Voor de opwekking van energie kiezen wij voor duurzame oplossingen en toetsen deze aan de geldende richtlijnen en regelgeving. Daarbij bekijken we de RES (regionale energiestrategie) en de WUP (wijkuitvoeringsplannen). Binnen het thema milieu kijken we naar materiaalgebruik – waarbij we zoveel mogelijk uitgaan van natuurlijke materialen – en onderzoeken we de mogelijkheden voor hergebruik.

We houden rekening met water, ruimte en natuur. Het thema gezondheid omvat onder meer luchtkwaliteit en comfort, zowel akoestisch, thermisch, als visueel. De gebruikskwaliteit wordt bepaald door de toegankelijkheid, de functionaliteit, de technische kwaliteit en de sociale waarden. Ten slotte wordt de toekomstwaarde mede bepaald door de belevingswaarde en het aanpassingsvermogen van het gebouw, denk bijvoorbeeld aan klimaatadaptatie en ander toekomstig gebruik.

Wij adviseren de duurzaamheidsmaatregelen zoveel mogelijk aan te laten sluiten bij natuurlijke momenten van onderhoudsmaatregelen, restauratie en verbouwing. Ook adviseren we over de ‘losse’ uitvoering van duurzaamheidsmaatregelen. Binnen de grenzen van het monument gaan wij voor het hoogst haalbare en dus niet voor een maximalisatie, maar voor een optimalisatie van het monument.

Om tot een weloverwogen en samenhangend geheel te komen, voeren wij de volgende activiteiten uit:

• Locatiebezoek
• Bespreken van wensen eigenaar monument
• Bouwhistorische notitie
• Bouwtechnische (deel)opname
• Nulmeting
• Verduurzamingsvisie
• Verduurzamingsplan, met daarin:
  
  • Quick wins (kier- en naaddichting, radiatorfolie, leidingisolatie, bewegingsmelders, LED verlichting ed);
  • Maatregelen in samenhang (isolatiemaatregelen, opwekken hernieuwbare energie, energiezuinige installaties);
  • Uitwerking in detail;
  • Bestek/ werkomschrijving;
  • Kostenraming;
  • Subsidie- en financieringsmogelijkheden. 

Bereik

Hylkema Erfgoed – Advies en Ontwerp is gevestigd in hartje Utrecht en werkt door het hele land. Vanwege onze kennis en ervaring leggen wij het accent op complexere vraagstukken en grotere monumentale complexen. Onze integrale benadering biedt ‘koppelkansen’: graag combineren wij een verduurzamingsvisie met een instandhoudings-, restauratie- en/of herbestemmingsbehoefte.