Al 150 jaar strijdt Fort Pannerden als meest oostelijk gelegen fort van de Nieuwe Hollandse Waterlinie tegen de elementen. Vandaag won het fort nóg een strijd en ontving het de meeste stemmen – wel 23% van het totaal- tijdens de verkiezing van ‘Het Mooiste Fort van Nederland’, onderdeel van het jaarlijkse forten- en vestingfestival.
Welverdiend, vinden wij, want Fort Pannerden is een uniek en indrukwekkend bouwwerk: vijf(!) verdiepingen ‘hoog’, en toch vrijwel verstopt in het landschap. Het wordt wel het ‘kraantje’ van de Nieuwe Hollandse Waterlinie genoemd, gebouwd in 1867 om te voorkomen dat de vijand de doorstroming van het rivierwater blokkeerde op de plek waar de Rijn ons land binnenkomt en zich vertakt in de Waal en het Pannerdens Kanaal. Zonder voldoende water had de linie immers weinig zin.
Aan het behoud van dit fort heeft ook Hylkema Erfgoed een belangrijke steen bijgedragen. Ons team werkte, onder leiding van restauratiearchitect Maarten Peek, aan de grootscheepse restauratie van deze verdedigingsparel. Ook hebben wij bijgedragen aan het vergaren van de middelen voor de kostbare transformatie en herinrichting, waaronder een bijdrage van 400.000 euro van de BankGiro Loterij. Na de restauratie werkte ons bureau samen met Tinker Imagineers aan het plan voor deze herbestemming tot ‘beleeffort’, waarbij niet alleen het behoud van het gebouw centraal stond, maar ook de actieve beleving van de geschiedenis.
Het omvangrijke complex is omgetoverd tot museum waar jong en oud actief kennis kan maken met de historie van het fort en de prachtige omgeving van de Gelderse Poort. Hoe was het om hier als soldaat gelegerd te zijn? Wat gebeurde er tijdens de wereldoorlogen? Hoe communiceert het fort met het landschap waardoor het wordt omringd en met de gemeenschappen in de buurt? Fort Pannerden is een historische beleving in het nu.
Inmiddels bruist het fort van activiteiten en worden meer dan 18.000 bezoekers per jaar verwelkomd. Er zijn meer dan 80 vrijwilligers actief die rondleiden, exposities verzorgen, onderhoud plegen, de horeca bestieren, en meer. Ze doen dat onder de coördinatie van directeur Jos Peters en het bestuur, waar Ben Verfürden (directie Hylkema Erfgoed) al enige jaren voorzitter is.
Benieuwd naar het Mooiste Fort van Nederland? Ga zelf een keer kijken! Fort Pannerden is tevens gratis te bezoeken tijdens het weekend van de Open Monumentendag, op zondag 10 september.
Lees verder:
Algemeen Dagblad: “Fort Pannerden is de allermooiste van Nederland: ‘Heel erg bijzonder’”
Restauratie en Herbestemming door Hylkema Erfgoed
Open Monumentendag op Fort Pannerden